Το i-kollegia.gr συναντήθηκε με τον Πρόεδρο του Συλλόγου Αποφοίτων Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων και Ελληνικών Κολλεγίων ή αλλιώς ΣΑΕΠΕΚ, κύριο Βασίλη Τσιοπανά, και μας μίλησε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι απόφοιτοι προγραμμάτων σπουδών μέσω ελληνικών κολλεγίων, για το νέο νομοσχέδιο που αναμένεται αλλά και για τις επόμενες κινήσεις του Συλλόγου.
Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το Σύλλογο Αποφοίτων Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων και Ελληνικών Κολλεγίων; Πότε ιδρύθηκε; Ο λόγος που σας οδήγησε στην ίδρυσή του;
Αρχικά να σας ευχαριστήσουμε για την πρόσκληση. Ο Σύλλογος Αποφοίτων Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων και Ελληνικών Κολλεγίων ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2019. Τα συνεχώς αυξανόμενα προβλήματα που ερχόντουσαν στην επιφάνεια από την ολιγωρία και τις απορριπτικές αποφάσεις αναγνώρισης πτυχίων από το τότε ΣΑΕΠ, μας ώθησαν στη δημιουργία του Συλλόγου.
Έχω υπάρξει και εγώ προσωπικά θύμα αυτού του παράλογου και εξοντωτικού επαγγελματικά και ακαδημαϊκά συστήματος, καθώς με ανάγκασε να σπουδάσω εξ ολοκλήρου, δύο φορές, από την αρχή, το ίδιο γνωστικό αντικείμενο. Μία στην Ελλάδα και μία στην Αγγλία προκειμένου να εξασφαλίσω πως δεν θα είχα κανένα πρόβλημα ως προς την άσκηση του επαγγέλματός μου, κατά την επιστροφή μου στην Ελλάδα. Αξίζει να αναφέρω ότι, επειδή εργάστηκα αρκετά χρόνια για το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας, σε διάφορα νοσοκομεία, κατά την διαδικασία των συνεντεύξεων στην Ελλάδα βλέποντας στο βιογραφικό μου ότι είχα δύο ίδια πτυχία με ρωτούσαν με μεγάλη απορία το λόγο. Φυσικά όταν εξηγούσα την κατάσταση κουνάγανε το κεφάλι τους, μην μπορώντας να πιστέψουν τις διακρίσεις και την ταλαιπωρία που υφίστανται πτυχιούχοι μεγάλων Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων για χάρη κάποιων συγκεκριμένων ομάδων και μικροσυντεχνιακών συμφερόντων σε μία χώρα που θέλει να ανήκει στην Ευρωπαϊκή οικογένεια.
Μέσα, λοιπόν, από μια ομάδα στο Facebook, όπου όλοι παρουσίαζαν τα προβλήματά τους ,και μετά από πολλές συζητήσεις, θεωρήσαμε επιτακτικό το να δημιουργηθεί ένας σύλλογος μέσω του οποίου, θεσμικά πλέον, θα υπήρχε μία φωνή η οποία θα αντιπροσωπεύει όλους τους πτυχιούχους Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων. Έτσι, μαζευτήκαμε 3-4 άτομα, και με την καθοδήγηση μίας εξαιρετικής δικηγόρου, σχετική με το αντικείμενο, προχωρήσαμε στη σύσταση του Συλλόγου και μας έδωσε κατευθυντήριες οδηγίες για το πώς να κινηθούμε.
Ποια ήταν τα προβλήματα που υπήρχαν τότε; Ποια λύθηκαν και ποια εξακολουθούν να υπάρχουν;
Μέχρι το Μάιο του 2019, τα προβλήματα είχαν να κάνουν με την τεράστια χρονική αναμονή για την εξέταση των φακέλων, τις απορριπτικές αποφάσεις αιτήσεων πτυχίων με μεταφερόμενες μονάδες και την άρνηση των Επαγγελματικών φορέων και Συλλόγων Ν.Π.Δ.Δ. να κάνουν δεκτούς στα μητρώα τους πτυχιούχους με αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας. Από το Μάιο του 2019 και μετά, και λίγο πριν τις εκλογές, ο πρώην Υπουργός κ. Γαβρόγλου κατήργησε την αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας, έβγαλε εκτός ΑΣΕΠ όσους ήδη είχαν αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας, ενώ μέχρι τότε τους συμπεριελάμβανε κανονικά στους διαγωνισμούς ΑΣΕΠ. Όλα αυτά εν μια νυκτί. Καθαρά για ψηφοθηρικούς λόγους και χωρίς να υπάρχει καμία λογική καθώς τόσο ο ίδιος ως Υπουργός, όσο και ο προκάτοχός του κύριος Φίλης είχαν συμμορφωθεί με την διαδικασία της ισοδυναμίας. Αυτό αυτόματα εκτόξευσε τα προβλήματα. Πτυχιούχοι χωρίς καμία αναγνώριση. Κάτι, που για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, υπάρχει ακόμα και σήμερα για κάποιες ειδικότητες.
Μετά τις εκλογές, η Υπουργός Παιδείας κ. Κεραμέως επανέφερε την ισοδυναμία, ως όφειλε, με βάση πάντα τις υποχρεώσεις που έχουμε απέναντι στην ευρωπαϊκή ένωση. Αποκατέστησε την αδικία και επανέφερε στους διαγωνισμούς ΑΣΕΠ και τους πτυχιούχους με αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων ή ισοδυναμίας, αίτημα το οποίο κάναμε και ως Σύλλογος κατά την πρώτη μας συνάντηση με εκπρόσωπο της Υπουργού.
Φυσικά τα προβλήματα εξακολουθούν και υπάρχουν. Έγινε μια προσπάθεια να αναλάβουν τα Επιμελητήρια και οι Σύλλογοι ΝΠΔΔ τις αναγνωρίσεις επαγγελματικών προσόντων, ως είθισται σε όλη την Ευρώπη, αλλά δυστυχώς η προσπάθεια αυτή έπεσε στο κενό. Τα επιμελητήρια με τη δικαιολογία κενού στο νόμο, ότι δεν υπάρχει διευκρινιστική, δεν έχουν οδηγίες και άλλες προφάσεις, δε δεχόντουσαν να κάνει κάποιος αίτηση για αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων. Μόνο αν κατέθετε κάποιος παρουσία δικηγόρου ή απειλούσε ο αιτών με αυτόφωρη διαδικασία τον αρμόδιο υπάλληλο δεχόντουσαν την αίτηση. Κωμικοτραγικές καταστάσεις εν έτη 2022.
Με αυτό τον τρόπο όμως, το Υπουργείο κατάφερε να μειώσει το χρόνο εξέτασης φακέλων. Παρότι οι αναγνωρίσεις επαγγελματικών προσόντων επέστρεψαν στο ΑΤΕΕΝ πρώην ΣΑΕΠ, οι αιτήσεις εξετάζονται πιο γρήγορα καθώς με την κατάργηση του ΣΑΕΠ και τη μετονομασία του σε ΑΤΕΕΝ, άλλαξε ο τρόπος λειτουργίας, σταμάτησαν τα Συμβούλια, που και αυτά ως γνωστό δε πραγματοποιόντουσαν τακτικά με διάφορες προφάσεις, με αποτέλεσμα τον τεράστιο χρόνο αναμονής ενός φακέλου. Φτάσαμε λοιπόν στο σήμερα, όπου οι φάκελοι ελέγχονται από τους υπαλλήλους του αρμόδιου τμήματος. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο χρόνος αναμονής έκδοσης απόφασης από τα 3 έτη να μειωθεί στους 10 μήνες που είναι σήμερα.
Δυστυχώς όμως, τα προβλήματα παραμένουν και δεν καταλαβαίνουμε γιατί το Υπουργείο δεν μπορεί να δώσει λύση σε απλά πράγματα, όπως ένα αυτοματοποιημένο σύστημα. Δεν καταλαβαίνω τον λόγο για τον οποίο το ίδιο πτυχίο με το ίδιο γνωστικό αντικείμενο, με τα ίδια χρόνια σπουδών και τα ίδια μαθήματα θα πρέπει να εξεταστεί εκ νέου με ότι αυτό συνεπάγεται για τον αιτούντα, κυρίως σε χρόνο αναμονής, ο οποίος μεταφράζεται σε ανεργία, κοινωνικά προβλήματα αλλά και ψυχολογικά.
Απ’ όσο γνωρίζουμε, ένα σοβαρό πρόβλημα που παραμένει είναι οι απορριπτικές αποφάσεις για πτυχία με λιγότερα από τρία έτη σπουδών λόγω προηγούμενης φοίτησης σε άλλα προγράμματα. Γιατί δεν έχει δοθεί λύση σε αυτό το πρόβλημα; Το οποίο ομολογουμένως ακούγεται απλό.
Δυστυχώς έτσι είναι τα πράγματα. Κάποιος που έχει παρακολουθήσει ένα πρόγραμμα 2ετές πχ HND και επιλέγει να κάνει 2 έτη σε bachelor, δυστυχώς η απόφαση είναι απορριπτική. Το ίδιο ισχύει και για κάποιον που έχει τελειώσει ελληνικό IEK και θέλει να συνεχίσει σε προπτυχιακές σπουδές. Ο νομοθέτης όρισε ότι προπτυχιακός τίτλος σπουδών είναι τουλάχιστον 3ετούς διάρκειας. Σωστά. Η πλειοψηφία των προπτυχιακών είναι 3 έτη. Όμως, το Πανεπιστήμιο έχει κάνει έλεγχο και έχει αποδεχτεί τη φοίτηση σε προηγούμενο πρόγραμμα καθώς υπάρχουν οι λεγόμενες, μεταφερόμενες διδακτικές/πιστωτικές μονάδες ECTS.
“Το ΣΑΕΠ/ΑΤΕΕΝ δεν έχει κανένα, μα κανένα δικαίωμα να ελέγχει τα πτυχία ακαδημαϊκά”
Το ΣΑΕΠ πριν και το ΑΤΕΕΝ σήμερα, δεν έχουν κανένα, μα κανένα δικαίωμα να ελέγχουν τα ακαδημαϊκά κριτήρια που έθεσε ένα πανεπιστήμιο για να κάνει αποδεκτό έναν υποψήφιο φοιτητή. Η αρμοδιότητά τους ήταν και είναι να ελέγχουν τους τελικούς τίτλους σπουδών και να αποδίδουν την επαγγελματική αναγνώριση. Αν θέλουν να επεμβαίνουν στο ακαδημαϊκό κομμάτι, ας πηγαίνουν οι απόφοιτοι απευθείας στο ΔΟΑΤΑΠ και να έχουν τα πτυχία αυτά και ακαδημαϊκή αναγνώριση.
Το γιατί δεν έχει δοθεί λύση, θα πρέπει να ρωτήσετε την κυρία Υπουργό που παρά τις αποφάσεις δικαστηρίων υπέρ των πτυχιούχων εξακολουθεί να αρνείται να εφαρμόσει/ρυθμίσει απλά πράγματα που έχει θεσπίσει η ευρωπαϊκή ένωση όπως το σύστημα ECTS.
Το BREXIT όπως φαίνεται έχει επηρεάσει αρνητικά πολλές καταστάσεις. Στο θέμα της εκπαίδευσης και της κινητικότητας επαγγελματιών μεταξύ χωρών μελών της ένωσης, τι προβλήματα έχει δημιουργήσει;
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί είναι η μη αναγνώριση πτυχίων στις ειδικότητες νοσηλευτικής, μαιευτικής, αρχιτεκτονικής, οδοντιατρικής κλπ ειδικοτήτων που αποτελούν εξαίρεση στην ευρωπαϊκή οδηγία 2005/36/εκ που εντάχθηκε στην εθνική μας νομοθεσία με το προεδρικό διάταγμα 38/2010. Οι ειδικότητες αυτές δε λάμβαναν αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας. Η διαδικασία που ίσχυε για τις ειδικότητες αυτές ήταν εγγραφή στον επαγγελματικό σύλλογο στη χώρα κτήσης πτυχίου και απευθείας αίτηση για άδεια ασκήσεως επαγγέλματος στον αντίστοιχο επαγγελματικό σύλλογο στην Ελλάδα. Δεν πέρναγαν δηλαδή ΣΑΕΠ ή ΑΤΕΕΝ. Αυτή τη στιγμή, λόγο BREXIT, η οδηγία 2005/36 δεν ισχύει για όσους έχουν εγγραφεί σε επαγγελματικούς συλλόγους του Ηνωμένου Βασιλείου μετά την 1η Ιανουαρίου 2021. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, πτυχιούχοι του 2021 και μετά, ή ακόμα και προηγούμενων ετών που δεν έλαβαν άδεια στο Ηνωμένο Βασίλειο για να τη μεταφέρουν, να μένουν χωρίς αναγνώριση.
Τι προβλέπεται να γίνει με αυτά τα πτυχία; Μπορούν να λάβουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος σε άλλο κράτος μέλος και να την μεταφέρουν στην Ελλάδα;
Η ελπίδα μας ήταν, και εξακολουθεί να είναι, το νομοσχέδιο που θα έρθει στις αρχές Μαΐου στη βουλή. Να περιλαμβάνει ρύθμιση για αυτά τα πτυχία. Ξέρουμε ότι για κάποιες ειδικότητες αυτό είναι εφικτό. Έχει γίνει από μέλος μας και περιμένουμε να ολοκληρωθεί η όλη διαδικασία. Για τις ειδικότητες αυτές, η ενημέρωση που έχουμε είναι ότι, κάποιος προσπάθησε να ακολουθήσει αυτό το δρόμο. Δηλαδή ζήτησε να βγάλει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος σε κράτος μέλος με σκοπό μετά να τη μεταφέρει στην Ελλάδα. Η απάντηση που έλαβε ήταν αρνητική. Αρνητική με την έννοια ότι του ζήτησαν να καταθέσει την άδεια που έχει στο Ηνωμένο Βασίλειο ή στην Ελλάδα.
Με το νέο νομοσχέδιο που πρόκειται να κατατεθεί στη βουλή το Μάιο, και το γεγονός ότι απ’ ότι έχει διαρρεύσει δε θα περιλαμβάνει κάποια ρύθμιση για τα πτυχία μέσω κολλεγίων πόσο σας επηρεάζει αρνητικά;
Δυστυχώς αυτό ήταν μια άσχημη εξέλιξη. Ενώ στην αρχή γνωρίζαμε ότι θα περιλαμβάνει κάποιες ρυθμίσεις, μάθαμε στη συνέχεια ότι οι ρυθμίσεις για τα επαγγελματικά δικαιώματα δε θα περιλαμβάνονται. Ελπίζουμε να μην είναι αλήθεια. Δε θέλουμε να έρθει ένα νομοσχέδιο χωρίς καμία ουσιαστική ρύθμιση. Τα προβλήματα είναι πάρα πολλά και πρέπει να λύνονται. Όχι να μεταφέρονται από τη μία κυβέρνηση στην άλλη. Σα Σύλλογος προσπαθούμε και κάνουμε επαφές με βουλευτές ώστε να πιέσουν κι αυτοί με τον τρόπο τους. Για παράδειγμα ο Βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας στην Α’ Θεσσαλονίκης κ. Κούβελας, που μας δέχτηκε, μας άκουσε και την επόμενη ημέρα κατέθεσε αναφορά προς την Υπουργό Παιδείας και τον Υπουργό Υγείας στη Βουλή. Ή ακόμα και ο Βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας του Νομού Πέλλας κ. Καρασμάνης, ο οποίος οικιοθελώς ήρθε σε επικοινωνία μαζί μας να του στείλουμε την επιστολή να καταθέσει κι εκείνος αναφορά, όπως κι έκανε πριν λίγες ημέρες. Είναι χιλιάδες φοιτητές με απορριπτικές αποφάσεις από το ΑΤΕΕΝ που καταλήγουν σε δικαστικούς αγώνες μέχρι να δικαιωθούν. Υπάρχουν χιλιάδες πτυχιούχοι και επαγγελματίες συγκεκριμένων κλάδων χωρίς αναγνώριση και δικαιώματα.
Σας ακούω που αναφέρεστε σε χιλιάδες πτυχιούχους. Για τι νούμερο μιλάμε;
Αν αναλογιστούμε ότι τα 2-3 μεγαλύτερα κολλέγια της χώρας έχουν μέχρι στιγμής περί τους 20.000 αποφοίτους το καθένα, και αντίστοιχα οι φοιτητές αυτή τη στιγμή ανέρχονται περίπου σε 100-200 ανά ειδικότητα στην 3ετία-4ετία, φανταστείτε για τι νούμερα μιλάμε. Πολλοί από αυτούς κάνουν το δεύτερο πτυχίο τους καθώς σπουδάζουν και σε Ελληνικό ΑΕΙ ή επειδή πέρασαν σε πόλη μακριά από την πατρική τους κατοικία, δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα της εσωτερικής μετανάστευσης για σπουδές και επέλεξαν να σπουδάσουν κοντά στο σπίτι τους το αντικείμενο που επιθυμούσαν. Η πλειοψηφία αυτών έχουν ή μπορεί να έχουν πρόβλημα με την αναγνώριση.
Πρέπει, επιτέλους, να αλλάξει μία νοοτροπία η οποία έχει ταλαιπωρήσει, και εξακολουθεί να ταλαιπωρεί, χιλιάδες αποφοίτους τα τελευταία 30 χρόνια. Κόντρα σε μικροσυντεχνιακά συμφέροντα. Να πρυτανεύσει η λογική, το ηθικό και το δίκαιο. Πάντα όμως με οδηγό την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι να αναγνωρίσουν τα πτυχία, τα μεταπτυχιακά και τα διδακτορικά τους, τα οποία, να είστε σίγουροι, πως τα απέκτησαν μετά από πολύ μεγάλο κόπο και στερήσεις.
“Η επίλυση των προβλημάτων είναι καθαρά πολιτική απόφαση”
Πιστεύετε δηλαδή ότι είναι καθαρά πολιτική απόφαση η επίλυση των προβλημάτων;
Απόλυτα. Από ότι φαίνεται όμως δεν υπάρχει η πολιτική βούληση. Τα συμφέροντα είναι τεράστια και προφανώς οι αρμόδιοι Υπουργοί και κυβερνήσεις δεν ήθελαν να αναλάβουν αυτό το πολιτικό κόστος. Μη ξεχνάτε άλλωστε είμαστε η μόνη χώρα στην Ευρώπη και ίσως η μοναδική παγκοσμίως που έχουμε ένα άρθρο σαν το άρθρο 16, που απαγορεύει την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Η μη αναθεώρηση του άρθρου 16 μας πήγε πολλά χρόνια πίσω. Αν είχε γίνει η αναθεώρηση θα είχαν λυθεί αυτόματα όλα τα προβλήματα. Όμως, πάνω σε αυτό βρίσκουν πάτημα οι επαγγελματικοί φορείς και οι σύλλογοι ΝΠΔΔ να φέρνουν ως πρόσχημα την καταπάτηση του συντάγματος και όχι μόνο. Όπως και να έχει αυτή η κατάσταση δεν έχει καμία σχέση με την Ευρωπαϊκή αλλά και παγκόσμια εκπαιδευτική πραγματικότητα. Δεν γίνεται τα επιμελητήρια να είναι κράτος εν κράτη δημιουργώντας μία α λα καρτ αγορά εργασίας για τα δικά τους παιδιά.
Τα κολλέγια δε φέρουν κανένα μερίδιο ευθύνης;
Τα κολλέγια φέρουν το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί. Της σωστής ενημέρωσης των υποψηφίων φοιτητών, φοιτητών και αποφοίτων, και της πίεσης προς την εκάστοτε κυβέρνηση να εφαρμόζονται οι νόμοι που έχουν θεσπιστεί. Δε θα κάτσει το εκάστοτε κολλέγιο να έρθει σε επαφή και να αντιδικεί με τα επιμελητήρια. Δεν είναι αυτή η δουλειά του. Δε μπορεί να τους ρίξει κανείς την απόλυτη ευθύνη για τη μη εφαρμογή της νομοθεσίας. Την ευθύνη την έχει η εκάστοτε κυβέρνηση και Υπουργός. Αλλά σίγουρα αν δεν πεις όλη την αλήθεια, ως προς τις επαγγελματικές δυνατότητες που έχει κάποιος μετά τις σπουδές του, ίσως να κάποιοι να το θεωρήσουν και παραπλάνηση.
Ως Σύλλογος, τι έχετε κάνει μέχρι σήμερα και ποια είναι τα επόμενα βήματά σας;
Με την ίδρυσή μας το πρώτο πράγμα που κάναμε, έπειτα και από την προτροπή της νομικής μας συμβούλου, ήταν να καταθέσουμε επίσημη καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με όλα τα προβλήματα που υπήρχαν. Στην πορεία στείλαμε επιστολές στο Υπουργείο Παιδείας τόσο με τις θέσεις μας όσο και με προτάσεις για βελτίωση των διαδικασιών. Μέσα από τις επιστολές αυτές ζητούσαμε συνάντηση από την Υπουργό αλλά δεν ανταποκρίθηκε η ίδια στο αίτημά μας. Μας παρέπεμψε στον νομικό σύμβουλο του υπουργείου και του παραθέσαμε τα προβλήματα και τις προτάσεις μας. Λίγο μετά ήρθε το νομοσχέδιο για επαναφορά της ισοδυναμίας και την αποδοχή των αναγνωρίσεων από ΣΑΕΠ/ΑΤΕΕΝ στον ΑΣΕΠ.
Ακολούθησαν επιστολές σε επιμελητήρια και συλλόγους που είναι οργανωμένα σε ΝΠΔΔ ζητώντας ενημέρωση για την πορεία των αναγνωρίσεων αλλά και την αποδοχή ή μη ως μέλη τους πτυχιούχους με αναγνώριση ΣΑΕΠ/ΑΤΕΕΝ. Απαντήσαμε σε άρθρα όπως αυτό του προέδρου του Οικονομικού Επιμελητηρίου σε γνωστή ιστοσελίδα. Έχουμε κάνει συνάντηση με την κυρία Κεφαλίδου του ΚΙΝΑΛ έπειτα από καταγγελία της στη βουλή για αναγνώριση πτυχίου μέσω κολλεγίου με λιγότερα εξάμηνα από ότι έπρεπε, για την οποία καταγγελία ποτέ δε λάβαμε τα απαιτούμενα έγγραφα που την τεκμηριώνουν όπως της ζητήσαμε. Υπάρχει τακτική επικοινωνία με το Συνήγορο του Πολίτη. Μας έχουν βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό όπου και όταν χρειάζεται, όπως στην τροποποίηση προκηρύξεων του ΑΣΕΠ που δεν περιελάμβαναν τα πτυχία με αναγνώριση ΣΑΕΠ/ΑΤΕΕΝ. Πρόσφατα υπήρξε συνάντηση των εκπροσώπων του ΣΑΕΠΕΚ στην Αθήνα με τον υφυπουργό παιδείας κύριο Α. Συρίγο, ο οποίος μας άκουσε με προσοχή και του μεταφέραμε τα προβλήματα των αποφοίτων, καθώς και στη Θεσσαλονίκη με το Βουλευτή κ. Δ. Κούβελα όπως είπαμε και νωρίτερα.
Από εδώ και στο εξής, δεν επαναπαυόμαστε. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις και αναμένουμε το νέο νομοσχέδιο. Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα. Θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε τα νόμιμα δικαιώματά μας με όποιο τρόπο και μέσο υπάρχει διαθέσιμο, προκειμένου να δικαιωθεί μία πολύ μεγάλη μερίδα αποφοίτων Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Απορρέουν, άλλωστε, από τις Ευρωπαϊκές μας δεσμεύσεις και το ενωσιακό δίκαιο.
