Αρθρογράφος: Μαρία Χασταλή – Σιταρά – BSc Psychology, MSc Psychotherapy
Ένας ψυχοθεραπευτής απλά κάθεται, ακούει, μιλάει και πληρώνεται. Δεν νοιάζεται για τον άνθρωπο αλλά για τα χρήματα. Τι ισχύει;
Μια φράση που την ακούμε ή την έχουμε πει πολλοί κατά καιρούς. Εγώ προσωπικά την έχω συναντήσει σε πολλές ταινίες. Ίσως να ήταν κάποιες σκέψεις που θα κάναμε ανεξάρτητα από τον αν θα τις ακούγαμε κάπου ή ίσως να έχουμε επηρεαστεί από άλλους που τις έχουν κάνει. Ως ψυχοθεραπεύτρια και ως άνθρωπος δεν μπορώ να μιλήσω για άλλους. Συνεπώς δεν μπορώ να καταρρίψω όλες αυτές τις σκέψεις λέγοντας πως είναι απλώς ένας μύθος. Κι αυτό διότι ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και λειτουργεί με διαφορετικές αξίες στην ζωή του και στο επάγγελμά του. Ούτε απλά και μόνο γράφοντας πως είναι μύθος θα σταματήσει κάποιος να κάνει αυτές τις σκέψεις καθώς πέρα από την προσωπικότητα του καθενός παίζουν ρόλο και οι υποκειμενικές του εμπειρίες.
Ένας ψυχοθεραπευτής απλά κάθεται, ακούει, μιλάει και πληρώνεται.
Αυτό όμως που μπορώ να πω είναι πως για να γίνει κάποιος θεραπευτής περνάει από μία ή περισσότερες εκπαιδεύσεις. Αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει ότι εκπαιδεύεται να αξιοποιεί κάποιες δεξιότητες και γνώσεις. Για παράδειγμα, να ακούει πραγματικά – μια δεξιότητα που δεν διαθέτουν όλοι οι άνθρωποι. Να είναι παρόν δηλαδή στη στιγμή (κάτι που χρειάζεται και ισχυρή συγκέντρωση), και να είναι βέβαιος πως έχει καταλάβει απόλυτα τι θέλει ο άλλος άνθρωπος να του πει θέτοντας διευκρινιστικές ερωτήσεις όπου χρειάζεται. Επίσης, πολύ βασικό είναι να μάθει πως για να βοηθήσει κάποιον πρέπει να μπορεί να μπαίνει στην θέση του, δηλαδή να τον κατανοεί και μπορεί να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του. Η λεγόμενη ενσυναίσθηση. Υπάρχουν πολλά ακόμα χαρακτηριστικά τα οποία χρειάζεται να έχει ένας θεραπευτής. Όμως, για να μην μακρηγορήσω, θα προσθέσω μόνο τις απαραίτητες γνώσεις που χρειάζεται να διαθέτει για να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα οι οποίες προέρχονται από την εκπαίδευσή του πάνω σε μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση.
Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις, όμως είναι γνωστό πως το κυριότερο στοιχείο για μια επιτυχημένη ψυχοθεραπεία είναι η θεραπευτική σχέση ανάμεσα στους δυο ανθρώπους. Αυτή είναι μια μορφή σχέσης λοιπόν, και όπως σε όλες οι σχέσεις, πόσο πιθανό είναι να μη νοιάζεται κανείς για κανένα; Πως μπορεί να βοηθήσει ένας ψυχοθεραπευτής κάποιον άλλο άνθρωπο άμα δεν τον ενδιαφέρει η σωματική και η ψυχική του υγεία; Δεν αντιλέγω πως ίσως να υπάρχει και αυτό το ενδεχόμενο αλλά θεωρώ πως οι πιθανότητες είναι πολύ μικρές. Ειδικά όταν τα επίπεδα της ενσυναίσθησης είναι υψηλά σε έναν θεραπευτή, αυτό ελαχιστοποιεί αυτή την πιθανότητα ακόμα περισσότερο. Προσωπικά, μου είναι αδύνατο να βοηθήσω κάποιον εάν ‘δεν με νοιάζει’, εάν δεν ενδιαφέρομαι για την δική του/της ευημερία. Εάν δεν με ενδιαφέρει άλλωστε, πως θα συγκεντρωθώ σε αυτά που μου λέει; Πως θα μπω στην θέση του να δω την ζωή μέσα από τα δικά του μάτια ώστε να τον βοηθήσω καταλλήλως;
Δεν νοιάζεται για τον άνθρωπο αλλά για τα χρήματα.
Δεν αμφιβάλλω πως για πολλούς η ψυχοθεραπεία θεωρείται πολυτέλεια ειδικά στην σημερινή κοινωνία της κρίσης. Όμως η αλήθεια είναι πως ένας θεραπευτής έχει κι εκείνος έξοδα για αυτό που προσφέρει. Να αγοράσει βιβλία ή/και άρθρα τα οποία θα ενισχύσουν τις γνώσεις του ή τις τεχνικές του πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα ή πρόβλημα ώστε να κάνει το καλύτερο δυνατό για τον άνθρωπο που έχει απέναντι του. Να πληρώσει και ο ίδιος τη δική του θεραπεία ώστε να είναι στην καλύτερη δυνατή ψυχολογική κατάσταση να βοηθήσει άλλους αλλά να πληρώσει και την εποπτεία του στην οποία θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο την επαγγελματική του πορεία – πάλι για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Το ενοίκιο του γραφείου, την ασφάλεια του, την εφορία του, κτλ.
Πέρα όμως από τα πρακτικά ζητήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι, η ενέργεια που χρειάζεται να διαθέτει ένας θεραπευτής κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας – πόσο μάλλον περισσότερων – για να είναι χρήσιμος καθ’ όλη τη διάρκειά της, είναι αξιοσημείωτη. Η συνεχής εγρήγορση, συγκέντρωση, και αναλυτική σκέψη θα έλεγε κανείς πως είναι το δυσκολότερο κομμάτι. Και όχι μόνο κατά τη διάρκεια των συνεδριών αλλά και πριν και μετά. Για να εξηγήσω, πριν τη θεραπεία συνήθως ένας θεραπευτής θα χρειαστεί να διαβάσει τις σημειώσεις του από την προηγούμενη φορά ή να ψάξει κάτι επιπλέον το οποίο πιστεύει ότι θα φανεί χρήσιμο στον θεραπευόμενο. Το μετά συνήθως αντιστοιχεί στην επανεξέταση της συνεδρίας και ίσως σε κάποιες έξτρα σημειώσεις. Ακόμα, η συμπλήρωση κάποιων σκέψεων/ερωτήσεων του θεραπευτή που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην επόμενη εποπτεία του.
Συμπερασματικά, ένας θεραπευτής εκπαιδεύεται σε πολλές και διάφορες δεξιότητες οι οποίες από μόνες τους έχουν σαν βάση το ενδιαφέρον για τον άνθρωπο που έχει απέναντι του. Κάτι που καθιστά όχι απίθανο αλλά αρκετά δύσκολο να μην νοιάζεται για τους θεραπευόμενούς τους. Ακόμα, το γεγονός πως δυστυχώς η διαδικασία της ψυχοθεραπείας είναι πολυτέλεια στις μέρες μας για τους περισσότερους έχει πολλές άλλες εξηγήσεις από πίσω και όχι απαραίτητα μόνο το ότι ένας θεραπευτής μπορεί να είναι φιλοχρήματος.
Σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας!
